Stap 2.  Beschrijf de eisen voor het gebruik van hout en papier conform het overheidsbeleid voor duurzaam inkopen

Binnen het duurzaam inkoopbeleid van de Nederlandse overheid is hout aantoonbaar duurzaam geproduceerd als het hout of de houten producten voldoen aan de inkoopcriteria zoals die zijn vastgelegd in TPAS.  De keurmerken FSC, PEFC, STIP en Keurhout-Duurzaam zijn goedgekeurd als bewijs dat aan de TPAS-criteria wordt voldaan. U kunt hier meer informatie vinden over de getoetste en toegelaten keurmerken. Ook is het mogelijk hout te gebruiken waarvan op een andere manier kan worden aangetoond dat het duurzaam is geproduceerd. Meer informatie daarover vindt u hier.

Voor papier voldoet u aan de regels als u  papier en karton inkoopt met een keurmerk voor de houtvezels (FSC of PEFC) en daarnaast een goedgekeurd milieukeurmerk, zoals Nordic Swan of EU Ecolabel.  Voor de verschillende papierproducten zijn criteriadocumenten opgesteld.

Belangrijk voor het (aantoonbaar) inkopen van duurzaam geproduceerd hout, is het opnemen van een juiste criteria in het Programma van Eisen en het bestek. Let daarbij wel op dat het niet is  toegestaan om in de bestektekst naar specifieke keurmerken te vragen.

Er is een voorbeeld-bestektekst beschikbaar die overheden helpt om hout aan te besteden volgens de  geldende criteria voor het duurzaam inkopen van hout.  Ook bij STABU en CROW zijn voorbeelden beschikbaar.

​​Tip: prestatie-eisen in plaats van houtsoorten
Van oudsher zijn inkopers en architecten gewend specifieke houtsoorten voor te schrijven en is er een voorkeur voor bepaalde houtsoorten. Het kan zijn dat niet alle houtsoorten op elk moment even goed (prijstechnisch) leverbaar zijn. Vaak zijn andere houtsoorten met dezelfde functionele eigenschappen wel beschikbaar.

Door prestatie-eisen (fysisch mechanische eigenschappen, toepassing, verwerkbaarheid, duurzaamheidsklasse en uiterlijk) voor te schrijven in plaats van specifieke houtsoortnamen, ontstaat meer flexibiliteit.  Als een bepaalde houtsoort niet kan worden geleverd, heeft de leverancier de mogelijkheid alternatieve houtsoorten te leveren die wel voldoen. Afhankelijk van het werk kunnen verschillende houtsoorten gecombineerd worden. Hierdoor wordt de afhankelijkheid van één bepaalde houtsoort minder, waar uiteindelijk het bos ook van profiteert.

Op www.houtdatabase.nl kunt u per toepassing zoeken naar geschikte houtsoorten.

Stap 3: Vraag of de leverancier/opdrachtnemer gecertificeerd is

Alleen gecertificeerde leveranciers  kunnen uiteindelijk aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout of papier leveren en weten hoe zij FSC-, PEFC-, STIP- of Keurhout-Duurzaam-gecertificeerde producten moeten verantwoorden. Elke schakel in de keten – van houtkap tot eindproduct – die gecertificeerd hout verwerkt, bewerkt en doorverkoopt, moet zich laten certificeren. In het geval van papier geldt dat ook de drukkerij gecertificeerd moet zijn. Dit heet handelsketencertificering (ook wel Chain-of-Custody of CoC genoemd). Mist er een schakel, dan verliest het hout of het papier zijn certificaat. De keurmerken FSC en PEFC hanteren elk een eigen gecertificeerde handelsketen. Het Keurhout-Duurzaam keurmerk geeft aan dat het geleverde hout duurzaam is, hetzij FSC, PEFC of een menging daarvan. Het STIP-keurmerk geeft aan dat al het hout dat een leverancier inkoopt afkomstig is uit door TPAC goedgekeurde bosbeheersystemen (FSC, PEFC).

Alleen bedrijven met een CoC-certificaat (FSC, PEFC, Keurhout-Duurzaam of STIP) zijn gerechtigd om duurzaam geproduceerd hout of papier te leveren. U moet er daarom goed op letten of op de offerte het CoC-nummer van het betreffende bedrijf staat vermeld. Bij twijfel kunt u het nummer eventueel controleren in de desbetreffende database van het certificeringsyteem. Kijk in de database van FSC, PEFC, STIP of Keurhout-Duurzaam.

FSC, PEFC, STIP of Keurhout CoC-certificering van een bedrijf hoeft niet lang te duren (kan vaak binnen enkele weken) en de kosten vallen in de meeste gevallen mee. In het geval van GWW of utiliteitsbouw kan ook worden gekozen voor projectcertificering, waarbij er specifiek voor het project een certificaat wordt uitgegeven. FSC en PEFC bieden deze mogelijkheid tot projectcertificering allebei aan. Hierbij worden niet alle schakels in de keten gecertificeerd, maar geeft het projectcertificaat zekerheid dat het in het (bouw)project gebruikte hout gecertificeerd is. Bedrijven met vragen over (project)certificering kunnen onder meer terecht bij FSC Nederland en PEFC Nederland.

Tip: alternatief bewijs
Indien u als inkoper niet-gecertificeerd hout als duurzaam hout wenst in te kopen, zult u als inkoper moeten beoordelen of het hout voldoet aan de Nederlandse inkoopcriteria voor duurzaam geproduceerd hout. De leverancier (inschrijver) moet dan bewijs leveren, voorzien van uitgebreide, gedocumenteerde en op authenticiteit verifieerbare gegevens en informatie, waaruit blijkt dat aan de minimumeis voor het inkopen van duurzaam geproduceerd hout wordt voldaan. Dit wordt het zogenaamde Categorie B bewijs genoemd.

Als hulpmiddel bij het leveren van het bewijs kan de inschrijver gebruik maken van de Dutch Timber Procurement Policy, waarin in Annex II wordt beschreven welke stappen er nodig zijn om in Categorie B bewijs te kunnen voorzien. Bij Annex II zitten ook weer twee bijlagen; een checklist met supply chain informatie en een checklist ‘sustainable forest management’. De documenten zijn los van elkaar beschikbaar op de website van TPAC en kunnen hieronder worden gedownload:

Dutch Timber Procurement Policy: Framework for Evaluating Evidence of Compliance with Timber Procurement Requirements

Annex II: Category B Evidence

Checklist 1: Supply Chain Information met bijbehorende Guidance

Checklist 2: Sustainable Forest Management

Stap 4: Controleer of er ook daadwerkelijk duurzaam geproduceerd papier of hout is geleverd.

Hout en houtproducten met een certificaat voor duurzaam bosbeheer moeten altijd als zodanig herkenbaar zijn. Voor FSC, PEFC en Keurhout-Duurzaam geldt dat het betreffende certificeringssyteem, de claim (bijv. FSC 100% of PEFC gecertificeerd) en het unieke CoC-nummer van de leverancier op de pakbon moeten staan die bij het hout of houtproduct wordt geleverd. Deze informatie moet ook op de factuur staan, net als de volgende zaken: datum, naam en adresgegevens leverancier, naam afnemer, houtsoort of productomschrijving en volume of aantal. 

Voor een STIP-gecertificeerde leverancier is de certificatie op zichzelf en daarmee de vermelding in de STIP database voldoende bewijs. Op de factuur staat overigens ook aangegeven dat de leverancier gecertificeerd is. Bij STIP hoeft niet elke pakbon gecontroleerd te worden, omdat het STIP-certificaat gebruik van niet-gecertificeerd hout door deze leverancier uitsluit.

Bekijk een voorbeeld factuur van een drukkerij, houthandel en aannemer.

Daarnaast kan het zijn dat het logo van het certificaat én het unieke CoC-nummer van de leverancier / producent op het afgewerkte product staat. Op papierproducten zijn de verschillende keurmerken in de meeste gevallen duidelijk te zien.

Tips

• Mondelinge mededelingen van leveranciers, inkopers, aannemers en dergelijke zijn geen garantie voor aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout! Zorg er dus altijd voor dat u tastbaar bewijs heeft dat het hout, de houtproducten of het papier daadwerkelijk gecertificeerd zijn. De factuur/pakbon is het enige rechtmatige bewijsmiddel dat het geleverde hout of papier aantoonbaar afkomstig is uit duurzaam beheerd bos.
• Controleer of op facturen en pakbonnen het CoC-nummer van de leverancier staat en of er bij het gecertificeerde product de claim van het betreffende certificatiesysteem staat. FSC hanteert 6 claims: FSC 100%, FSC Mix X%, Mix Credit en FSC Recycled, FSC Recycled X% en Recycled Credit. Op FSC-gecertificeerde producten kunnen de volgende labels staan: FSC 100%, FSC Mix, FSC Recycled. PEFC hanteert 2 claims en labels: PEFC Gecertificeerd en PEFC Gerecycled. Kijk op www.fsc.nl en www.pefcnederland.nl voor meer informatie.
• Wilt u er zeker van zijn dat het FSC of PEFC certificaat van de leverancier nog steeds geldig is? Met het COC-nummer kunt op de websites van FSC of PEFC nagaan of het bedrijf nog steeds gecertificeerd is.
• STABU en Probos hebben een schema ontwikkeld dat gebruikt kan worden om te controleren of er daadwerkelijk duurzaam geproduceerd hout geleverd wordt.

Stappenschema

Het volgende schema geeft een overzicht van de te doorlopen stappen voor het duurzaam inkopen van hout en houtproducten. Hierbij geldt dat voor STIP-leveranciers geen controle van de pakbonnen nodig is. Controle of certificaathouder vermeld wordt in de STIP database is voldoende, overigens wordt op de factuur ook vermeld dat de leverancier STIP gecertificeerd is.

Praktijkvoorbeelden van het duurzaam inkopen van hout en houtproducten kunt u hier vinden.